Ed Wubbe's Scapino
Songs for Drella
Songs for Drella is een ontroerend en fascinerend dansportret van popartkunstenaar Andy Warhol, gemaakt door Ed Wubbe in samenwerking met Marco Goecke.
Wubbe en Goecke lieten zich voor hun duo-choreografie inspireren door het legendarische afscheidsconcert van Lou Reed en John Cale, ex-bandleden van The Velvet Underground, ter nagedachtenis aan hun overleden vriend Andy Warhol. Muziek en dans schetsen het leven in Warhols atelier The Factory, het epicentrum van de New Yorkse avant-garde in de jaren ’60.
Vanwege zijn wispelturige karakter kreeg Warhol de bijnaam ‘Drella’, een samentrekking van Dracula en Cinderella. Net als deze twee uitersten in Warhols karakter, lopen de totaal verschillende dansstijlen als twee gemoedstoestanden door elkaar heen. De vloeiende bewegingen van Wubbe en de provocerende, staccato dans van Goecke. Het maakt de voorstelling, net als Warhol, spannend en onvoorspelbaar.
Foto: Bryndis Brynjolfsdottir
Foto: Joris-Jan Bos
Beeswing
In Beeswing weet Ed Wubbe als geen ander de 'waves' en 'freezes' van de urban dance naadloos te laten samensmelten met de academische moderne dans in een lyrisch duet op twee cellosuites van J.S. Bach.
Ed Wubbe heeft Beeswing speciaal gemaakt voor de jonge danser Besim Hoti en danseres Annemarie Labinjo-van der Meulen. Besim Hoti heeft zijn roots in de urban dance en maakte in korte tijd een stormachtige ontwikkeling door. In 2001 kreeg hij, terwijl hij nog dansstudent was, een nominatie voor de VSCD dansprijs én de aanmoedigingsprijs van Stichting Dansersfonds '79. Annemarie Labinjo-van der Meulen was één van de meest ervaren danseressen bij Scapino waar zij in 1997 begon en in 2012 afscheid nam als danseres.
Pearl
Na barokklassiekers als Rameau en Perfect Skin komt Ed Wubbe in 2012 met een nieuw barokprogramma: Pearl. Een combinatie van topdans, schitterende kostuums en meeslepende muziek van o.a. Vivaldi.
Het dansspektakel Pearl groeide uit tot een van de succesvolste voorstellingen van Scapino Ballet Rotterdam en trok met tournees in 2012, 2014 en 2020 in totaal meer dan 50.000 bezoekers.
Pearl ademt de rijke, theatrale sfeer van de barok en is gemaakt met de vaart en dynamiek van nu. Sensualiteit, pracht en praal, maar ook decadentie en intriges komen tot leven in de wervelende choreografie. Zo groots en theatraal als Pearl is geënsceneerd, zo menselijk is het drama. Pearl gaat over schoonheid en het onafwendbare verval en heeft alle ingrediënten van een klassiek drama.
Het barokensemble Combattimento voerde live de veelal onbekende aria’s en muziekstukken uit de schatkamer van de barokmuziek uit. Mede dankzij de spectaculaire kostuums is Pearl visueel een lust voor het oog.
“Voor Pearl was ik niet alleen geïnspireerd door de barokmuziek maar ook door de periode zelf. Ik wilde een stuk maken over de pracht en praal van de barok én over de decadentie en het verval die daarachter schuil gingen. Ik wilde op het toneel als het ware een fictief hof, een klein Versailles, creëren. Een gemeenschap waar mensen elkaar beloeren en intriges aan de orde van de dag zijn. Het is de sfeer die je ook ziet in films als Les Liaisons Dangereuses van Stephen Frears en Barry Lyndon van Stanley Kubrick."
"De barok staat bekend om zijn extravagante uiterlijk vertoon maar er werd in die periode ook veel verhuld. Hygiëne stond op een laag pitje.
De mensen stonken, hadden rotte tanden, leden aan syfilis en andere geslachtsziekten. Dat idee van verval vind ik heel mooi in het stuk. Barok staat aan de vooravond van de Franse Revolutie, die enorme tegenstelling tussen arm en rijk en het daarmee gepaard gaande gevoel dat de ballon gaat barsten."
Le Chat Noir
Theatercafé Le Chat Noir was een populaire broedplaats voor artiesten uit het variété, cabaret en muziek tijdens de Fin de Siècle in Parijs en trekpleister voor de culturele bohemien.
Hiermee begint voor de kunstenaarswijk Montmartre een roemruchte periode als kloppend hart van Parijs, waarin kunstenaars elkaar inspireren en chansonniers vol melancholie zingen over het leven en de liefde.
Voor artistiek leider Ed Wubbe is dit het vertrekpunt voor zijn gelijknamige choreografie Le Chat Noir, waarin het thema van de bohémien in het rijke Franse muziekrepertoire centraal staat. Wubbe combineert de muzikale poëzie in chansons van o.a. Édith Piaf en Jacques Brel met de operateske muziek van Jacques Offenbach.
[Foto's: Hans Gerritsen]
The Great Bean
The Great Bean speelt zich af in de ‘roaring twenties’, De opkomst van Hollywood, jazz en dansstijlen als tapdans en charleston vormen het decor. De muziek draagt in belangrijke mate bij aan de broeierige sfeer, van swingende gipsy jazz, de mystieke Peer Gynt suite tot de ontroerende songs van Billie Holiday.
De titel van het stuk verwijst naar Houdini, die zich schijnbaar moeiteloos uit 'The Great Bean, een enorm stel boeien, wist te bevrijden. Ed Wubbe is gefascineerd door de magie op het circuspodium en de ontsnappingskunsten van de legendarische illusionist en boeienkoning. Met dans in verschillende stijlen, circusacrobaten en goochelacts, toont Wubbe een theatrale wereld, vol glitter en glamour, maar ook met donkere kanten en schrijnende tragiek.
[Foto: Bas Czerwinski]
Loud!
-
Door de jaren heen heeft Wubbe veel ervaring met urban dance opgedaan, zowel binnen als buiten Scapino. Het begon in 1999 toen hij Llyod Marengo en de breakdancegroep 010BBoyz uitnodigde om mee te doen aan de voorstelling TWOOLS. Voor LOUD! waren de rollen omgedraaid. Marengo nodigde Ed Wubbe uit om danscomposities te maken voor de beste Nederlandse dansers van dit moment. Het resultaat was met LOUD! een baanbrekende cross-over choreografie, waarbinnen hiphop, house, moderne dans, poppin’, locking en jazz dance samenkwamen. “Het is ook wel eens leuk om niet verantwoordelijk te zijn voor de hele productie en me alleen te concentreren op de dans.” Aldus Wubbe [Foto: Raymond van Olphen]
Pas de Deux
In Pas de Deux weet Wubbe weer op magische wijze dans en muziek samen te brengen, dit maal maakt hij een choreografie op het kristalheldere pianospel van Michiel Borstlap.
In de serene wereld van Jazz boegbeeld Michiel Borstlap zoeken de dansers met gestileerde bewegingen voorzichtig hun weg. Al snel laten ze hun ware aard zien, intens en expressief. Hun witte kostuums en wit geschminkte gezichten dragen bij aan de mysterieuze sfeer waarin zij de uitdaging aangaan met de betoverende muziek van Borstlap. In het 70-jarig jubileum van Scapino roepen de dansers opnieuw herinneringen op aan de oorspronkelijke Scapino figuur met zijn witte gezicht. In Pas de Deux heeft hij zijn kinderlijke onschuld verloren en is hij volwassen geworden.
[Foto's: Joris-Jan Bos]
TING!
In TING! komen dans, muziek en circus op én boven een draaiende piste samen tot een betoverend schouwspel. Het bejubelde TING! van Scapino Ballet en de NITS trok in 2016 en 2018 wekenlang volle zalen.
Samen met zijn dansers, de NITS en circusartiesten creëert Wubbe een magische en vervreemdende fantasiewereld. Waarin alles in één oogopslag anders kan zijn. Soms grotesk en gevaarlijk, dan weer ontroerend en poëtisch. De adembenemende circusacts met jongleurs, acrobaten, aerial- en Chinese pole-artiesten vormen één geheel met de dynamische dans van Scapino. Met glansrollen van Scapino coryfeeën Bonnie Doets en Mischa van Leeuwen.
Naar eigen zeggen werd Wubbe ook geinspireerd door het werk van Fellini bij het maken van TING! Zijn films volgen geen lineair verhaal. Zo lopen gebeurtenissen, herinneringen, dromen en obsessies allemaal door elkaar. Dat maakt zijn films vol en chaotisch, maar ook fantasierijk en theatraal.
"Fellini hield van circus. Circus is performen, het gevaar opzoeken, op grote hoogte enge dingen doen. Als kind kwam ik bij circus Toni Boltini: Johnny Lion zong ‘Sophietje’, er waren circusdieren, er waren clowns. Ik was negen jaar en gebiologeerd. In 2013/14 werkte ik voor ‘The Great Bean’ samen met twee jongleurs, ik vond het mooi en theatraal, hoe zij manipuleerden met objecten. Ik was er al snel uit: in de jubileumvoorstelling moesten clowns en circusartiesten."
De spanning van circus is duidelijk: je kunt zelf vallen, of je kunt een ander laten vallen. Maar Ed Wubbe zocht ook naar meer onderhuidse spanning in de voorstelling, zoals je bijvoorbeeld in films van David Lynch vaak angst voelt, terwijl het leven van zijn personages z’n dagelijkse gang lijkt te gaan. De angst laat zich bij Lynch lastig in woorden vangen doordat hij alledaagse dingen vervreemdend en surrealistisch maakt. In TING! probeerde Ed Wubbe dat vervreemdende gevoel ook terug te laten komen. Zo laat hij danser Mischa van Leeuwen - "grote, beweeglijke vent, behoorlijk overweldigend op het podium" - een clown spelen die introvert is en zich miniem beweegt. "Je voelt daardoor iets onderhuids dreigends, wat hem veel griezeliger maakt dan als hij een ‘normale’ clown had gespeeld."
Scala
Scala is het vervolg op Pearl. Wederom zijn topdans, schitterende kostuums en virtuoze muziek de hoofdingrediënten van een barokspektakel.
Scala markeert daarnaast het 25-jarig jubileum van Ed Wubbe als artistiek leider en geldt als bekroning van dit jubileumjaar waarin hij ook de Gouden Zwaan ontving voor zijn betekenis voor de Nederlandse dans.
In Scala komen de pracht en praal, de decadentie en de sensualiteit van de barok opnieuw tot leven op live muziek (uitgevoerd door Combattimento).
Ed Wubbe creëert een fictieve hofhouding die elkaar letterlijk dicht op de huid zit. Scala begint waar Pearl eindigde, als de spanning toeneemt en de etiquette begint af te brokkelen. Intrige, spanning en gekte stuwen de dramatiek naar hoog niveau. Samen met de tien musici van Combattimento, uitgebreid met twee operazangers, ensceneert Wubbe een theatrale en operateske voorstelling met veelal onbekende werken uit de schatkamer van de barokmuziek
“Door in Scala de dansers dichter op de huid te gaan zitten, wil ik het nog theatraler maken, spannender en een thrillerachtige sfeer creëren. De barok was tenslotte ook een gevaarlijke tijd. Daarnaast blijft de muziek een grote inspiratiebron. Barokmuziek is niet alleen van ongekend hoge kwaliteit, het is ook tijdloos en goed dansbaar. We hebben veel onbekende, maar prachtige, muziek geselecteerd.”
All hands on deck
Met All hands on deck slaan twee gezelschappen de handen ineen voor een spannende samenwerking. Scapino Ballet en Släpstick (voorheen Wëreldbänd) halen het beste in elkaar naar boven in een voorstelling vol wonderlijke combinaties van dans, humor, muziek en theater.
Ed Wubbe stuurt een bont gezelschap de zee op met zingende dansers en dansende muzikale komieken. Het matrozenleven zorgt voor mooie ontmoetingen en vertier maar eist ook z’n tol. Naarmate de reis langer duurt vervaagt de grens tussen fantasie en werkelijkheid en wordt het leven aan boord steeds surrealistischer. Dit is een voorstelling over verlangen, geluk, afscheid, liefde, ontberingen en heimwee.
Casablanca
De Hollywoodklassieker Casablanca, met Ingrid Bergman en Humphrey Bogart in de hoofdrollen geldt als een van de beste films ooit. Ed Wubbe vertaalt de film naar een zinderende dansvoorstelling met gepassioneerde duetten en betoverende groepschoreografieën. Casablanca is een beeldende voorstelling over hartstocht, vrijheid en verlangen naar een betere wereld.
In Casablanca komen verschillende disciplines samen tot één geheel. Op een draaiend podium creëert Wubbe met dans in verschillende stijlen, circuselementen en muziek een sfeervolle, theatrale wereld. Casablanca speelt zich af op een plek waar mensen, op de vlucht voor oorlog, wachten op een beter bestaan. Achter het romantische verhaal gaat een schemerwereld schuil waarin werkelijkheid en fantasie langs elkaar wrijven en waar grenzen tussen goed en kwaad vervagen.
Muzikaal uitgangspunt is de soundtrack van de film met zijn weergaloze filmmuziek en jazznummers uit de jaren ’40, afgewisseld met opzwepende Marokkaanse Berbermuziek.
Foto's: Bas Czerwinski
Oscar
In 2022 maakte Ed in opdracht van Koninklijk Theater Carré vanwege haar 135-jarig bestaan de voorstelling Oscar.
Oscar brengt met dans, theater, circus én livemuziek van Blaudzun een hommage aan Oscar Carré, de grondlegger van het theater aan de Amstel. Zijn visionaire blik in combinatie met zijn kleurrijke en dramatische leven zijn een bron van inspiratie voor choreograaf Ed Wubbe. Oscar is gemaakt in de geest van Carré waar van oudsher alle theatergenres te zien zijn, van revue en musical tot concerten en cabaret. Met het voltallig dansersensemble van Scapino, acht circusartiesten, Blaudzun en zijn vijfkoppige band smelten vele disciplines samen.
‘Het wordt geen biopic’, zegt Wubbe voorafgaand aan het maakproces. "Oscar wordt een hommage aan de persoon én aan het theater Carré. Oscar Carré was circusdirecteur, een echte paardenman; al op zijn zesde werkte hij als paardendresseur in het circus van zijn vader. Hij wilde het circus naar een hoger plan brengen – in plaats van op jaarmarkten en in tenten te staan – en daarom liet hij een echt theater bouwen.’
Dat klinkt eenvoudiger dan het was. Het geld voor de bouw, zo’n 300.000 gulden, kreeg hij bijeen met behulp van een obligatielening maar het kostte veel moeite (en wat list en bedrog) om de gemeente Amsterdam zover te krijgen dat hij een theater mocht bouwen. "Hij had eigenlijk een visionaire blik, zeker als je er vanuit hedendaags perspectief naar kijkt. Een theater voor hoge en lage kunst, dat wilde hij maken, een theater voor iedereen, divers en inclusief."
De voorstelling werd een groot succes. Alle achttien voorstellingen waren uitverkocht en het Carrépubliek gaf Oscar een 9,1 als recordbrekend waarderingscijfer.
In 2024 brengen we de voorstelling terug. Met een laatste reeks voorstellingen in Amsterdam én Rotterdam neemt choreograaf en artistiek directeur Ed Wubbe na 32 jaar - en met een groots oeuvre aan choreografieën, voorstellingen en producties - officieel afscheid van Scapino.
[Foto's: Hans Gerritsen.]
Disclaimer
Scapino Ballet Rotterdam wil met deze tijdlijn een beeld schetsen van de rijke historie die Ed Wubbe achterlaat als artistiek directeur. We pogen hierbij zo compleet mogelijk te zijn, maar hebben niet de middelen om daar altijd in te slagen. Mocht u onverhoopt een fout ontdekken of een grote omissie zien, neem dan contact op met [email protected]
Beeldmateriaal
Scapino Ballet Rotterdam heeft zijn uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van beeldmateriaal dat wordt gebruikt te achterhalen. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u (mede-)rechthebbende bent en voor het gebruik waarvan u geen toestemming hebt verleend, dan kunt u contact opnemen met [email protected]
Fotografie hoofdafbeelding: Joris-Jan Bos
Deze website heeft een non-commercieel karakter